امروزه استفاده از اسناد تجاری در معاملات گوناگون، به ویژه در خرید و فروش املاک، خودرو و سایر دارایی های با ارزش، به دلایل زیادی افزایش پیدا کرده است. سند تجاری از مهم ترین اسنادی می باشد که به شرکت و افراد کمک می کند تا به بهترین شکل، امور تجاری خود را اداره کنند. به عبارتی هدف از به وجود آمدن سند تجاری، تسهیل مبادلات تجاری، ایجاد امنیت در معاملات و کاهش اختلافات در بازار طراحی شده است.
در این مقاله قرار است به طور کامل درباره سند تجاری، انواع آن، مزایا و ویژگی های آن بپردازیم. زیرا دانستن این اطلاعات برای افرادی که در این زمینه فعالیت می کنند از الزامات می باشد. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
تعریف اسناد تجاری یا Commercial Papers
اسناد تجاری، اسنادی هستند که برای انجام معاملات تجاری مورد استفاده قرار می گیرند و یکی از جایگزین های پول می باشند. این اسناد، نقش مهمی در تسهیل داد و ستد ها و ایجاد نظم در بازار ایفا می کنند.
به زبان ساده، سند تجاری مانند یک برگه قول است که در آن فرد تعهد می کند مبلغ مشخصی را در زمان معینی به فرد دیگری پرداخت کند. البته از اسناد تجاری استفاده های دیگری در کسب اعتبار و تامین مالی می شوند و تحت حمایت های ویژه قانونی قرار می گیرند. سند تجاری دارای مدت زمان مشخصی هستند و این امکان را به شما می دهد که در زمان تعیین شده پول را به حساب بانکی خود وارد کنید.
انواع اسناد تجاری
🔸 اسناد تجاری در معنای عام
سند تجاری در معنای عام، سندی می باشد که در ارتباط با فعالیت های تجاری و اقتصادی تنظیم شده و از ارزش حقوقی برخوردار می باشد. این فعالیت های تجاری از موضوع 2 تا 5 قانون تجارت مصوب 1311 استفاده شده است. این اسناد برای تسهیل معاملات، اثبات بدهی ها و ایجاد امنیت در روابط تجاری به وجود آمده است و موارد زیر را شامل می شود:
- چک
- سفته
- برات
- اوراق سهام
- اوراق قرضه
- ضمانت نامه بانکی
- بارنامه
- سیاهه تجارتی
🔸 اسناد تجاری در معنای خاص
سند تجاری در معنای خاص به اسنادی گفته می شود که علاوه بر سند بودن، دارای ویژگی های خاصی می باشند. این اسناد معمولا در معاملات تجاری و به عنوان جایگزین پول نقد مورد استفاده قرار می گیرند. از نمونه های رایج این اسناد می توان به چک، سفته و برات اشاره کرد.
اسناد تجاری مهم
- چک
براساس ماده 310 قانون تجارت، چک سندی می باشد که صادر کننده آن می تواند مبلغ مشخصی را در زمان تعیین شده از موجودی خود به حساب دیگری پرداخت کند. البته این را هم در نظر بگیرید که چک باید دارای اطلاعاتی مانند درج مبلغ به حروف و عدد، نام صادر کننده چک و دیگر مواردی از این قبیل می باشد.
برای مطالعه بیشتر: انواع چک
- سفته
براساس ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سفته به سندی گفته می شود که صادر کننده آن متعهد می شود مبلغ مشخصی را در زمان معین به محض درخواست دارنده سفته، به حساب آن شخص پرداخت کند. در سفته باید مبلغ مشخص شده، تاریخ و نام گیرنده را حتما لحاظ کنید.
- برات
برات بر خلاف دو اسناد گفته شده، در قانون کشور تعریف نشده است. این اسناد ویژگی های منحصر به فردی دارند. در واقع برات، سندی می باشد که صادر کننده در زمان مشخصی به فرد ثالث دستور می دهد تا مبلغ معین را پرداخت کند.
ویژگی های اسناد تجاری
✅ ذکر کردن طلب در اسناد تجاری
ذکر کردن طلب در سند تجاری، از مهم ترین ویژگی های سند تجاری می باشد. سند تجاری برای اثبات بدهی برای دارندگان سند کافی می باشد. به طور مثال فردی به شما چکی با مبلغ معینی می دهد. شما در تاریخ مشخص شده می توانید طلب خود را از طرف جویا شوید. همچنین گاهی سند تجاری برای تضمین گرفته می شود.
✅ وصف تجریدی اسناد تجاری
تجریدی سند تجاری، به معنای آگاه بودن صادر کننده سند است که با اختیار خود حاضر به امضای سند کرده است و باید وجه را پرداخت کند.
✅ نقل و انتقالات در اسناد تجاری
نقل و انتقال در اسناد به دارندگان سند این امکان را می دهد که بتوانند سند را به فرد دیگری انتقال دهند. این امر باید قبل از وصول سند به فرد دیگر واگذار شود و دارای کارایی فراوانی می باشد. این کار از طریق پشت نویسی قابل انجام می باشد.
✅ حق انتخاب دادگاه صالح
دارندگان سند، برای اقامه دعوی حق انتخاب دارند و می توانند به دادگاه های محل اقامت خوانده دعوی، صدور سند تجاری یا دادگاه مرتبط به اجرا گذاشتن سند تجاری رجوع کنند.
✅ درخواست صدور قرار تأمین خواسته
اگر در مدت زمان سند، پرداخت وجه صورت نگیرد، دارنده سند می تواند از دادگاه درخواست کند که اموال طلبکار را توقیف کند.
مزایای اسناد تجاری
- مسئولیت تضامنی امضا کنندگان سند
- قرار تامین خواسته بدون نیاز به پرداخت خسارت احتمالی
- تسریع در معاملات
- قابلیت پشت نویسی
- قابلیت توثیق اسناد تجارتی
جایگاه اسناد تجاری در حقوق تجارت
از اسناد تجاری به ویژه چک، حمایت های قانونی زیادی می شود. به این دلیل که این اسناد می توانند جایگزین پول نقد شوند. در حال حاضر، از سند تجاری نیز به عنوان وسیله پرداختی در زندگی روزمره استفاده می شود. اما پول نسبت به این اسناد، پرداخت تضمین شده ای دارد و هیچ محدودیتی برای جابه جایی آن وجود ندارد.
سند تجاری دارای کارکرد های متفاوتی می باشد. برای مثال سفته برای پرداخت های آنی مورد استفاده قرار می گیرد و چک برای پرداخت های نقدی به کار برده می شود.
تأثیر اسناد تجاری در کسب و کار
- کنترل ریسک حقوقی
- مدیریت مالی
- اثبات و صحت معامله
- آسان شدن امور تجاری
- مدیریت ریسک‌های تجاری
- شفافیت
اصول حاکم بر اسناد تجاری
✅ اصل استقلال امضا ها
امضا در سند از اعتبار بالایی برخوردار است و هیچ فردی نمی تواند با اشتباه وارد کردن آن، از پرداخت وجه پرهیز کند. این اعتبار سنجی امضا مراحلی دارد و مورد بررسی های فراوانی قرار می گیرد.
✅ اصل استقلال تعهد
فرد با امضا کردن سند موظف به پرداخت وجه می شود و تا زمانی که سند وجود دارد و پرداخت صورت نگیرد به عنوان بدهکار شناخته می شود.
✅ اصل مشغولیت ذمه
فرد صادر کننده سند با امضا زدن سند به عنوان فرد بدهکار شناخته می شود و احتیاجی به اثبات آن نیست. زیرا خود امضای سند، این موضوع را اثبات می کند.
✅ اصل عدم استماع ایرادات اسناد تجاری
سند تجاری جزو اسناد مستقل می باشد که با امضا زدن آن توسط طرفین به معنای قبول کردن شرایط سند می باشد و پرداخت وجه باید در زمان معین پرداخت شود.
کلام آخر
در هنگام صدور یا دریافت اسناد باید با تمام شرایط و قوانین آن آشنایی لازم را داشته باشید و احتیاط لازم را رعایت کنید. در صورت نیاز به مشاوره و پرسیدن سوالات خود می توانید به خرد جمعی مراجعه کنید و با متخصصان و مشاوران خبره ما در ارتباط باشید.
قدرت گرفته از گروه کاروداتیس
دیدگاهتان را بنویسید