قرارداد پیمانکاری، یکی از انواع قرارداد های تجاری می باشد که امروزه از اهمیت بالایی در بین عموم و بازار برخوردار است. یکی از اساسی ترین عامل در بخش ساخت و ساز، گسترش و توسعه پروژه های ساختمانی، واضح و روشن کردن تعهدات بین طرفین و از جمله حقوق و مسئولیت طرفین در قرارداد های پیمانکاری می باشند. قرارداد پیمانکاری انواع و اقسام مختلفی را شامل می شود که در ادامه به انواع، نمونه نحوه نوشتن قرارداد پیمانکاری و شرایط آن خواهیم پرداخت.
تعریف قرارداد پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری، قراردادی می باشد که براساس آن به پیمانکار از طرف کارفرما، کاری سپرده می شود و پیمانکار آن عمل را با شرایط خاص و تعیین شده و در مدت زمان مشخصی برای کارفرما انجام می دهد و در قبال کار، کارفرما وجه مشخصی که طبق قرارداد تعیین شده را به وی تحویل می دهد.
به زبان ساده تر، این قرارداد روابطی بین کارفرما و پیمانکار می باشد که براساس کار، شرایط خاصی را در قرارداد تنظیم و قید می کنند. این قرارداد یکی از قرارداد های تجاری نسبتا جدید به شمار می آید. در قرارداد پیمانکاری، طیف وسیعی از امور و خدمات را شامل می شود که می توان به ساخت و ساز جاده، ساخت سد و از این قبیل اشاره کرد.
انواع قرارداد پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری براساس شرایط و کاربرد دارای انواع و اقسام متفاوتی می باشد و هر کدام از این انواع خود نیز، شامل شرایط عمومی و اختصاصی می شود. در ادامه شما را با انواع قرارداد های پیمانکاری آشنا می کنیم:
🔷 قرارداد پیمانکاری طراحی، تامین تجهیزات و ساخت EPC
یکی از انواع قرارداد پیمانکاری، قرداد پیمانکاری طراحی، تامین تجهیزات و ساخت EPC می باشد که وظیفه پیمانکار در این قرارداد، شامل تمام کار های مهم و ضروری یک پروژه از ابتدای آن تا انتهای پروژه می باشد. این کار های مهم و ضروری شامل طراحی، ساخت و خرید تجهیزات می باشند و کارفرما تنها ناظر بر کار های پیمانکار و اجرای صحیح و درست قرارداد می باشد.
🔷 قرارداد پیمانکاری طراحی و ساخت EC
قرارداد طراحی ساخت EC کاملا مشابه قرارداد طراحی، تامین تجهیزات و ساخت EPC می باشد. اما با این تفاوت که در قراداد طراحی ساخت EC پیمانکار، وظیفه ای در قبال خرید و تامین تجهیزات را بر عهده ندارد و این امر کاملا بر عهده کارفرما می باشد.
🔷 قرارداد پیمانکاری طراحی و تدارکات EP
در قرارداد پیمانکاری طراحی و تدارکات EP پیمانکار، دو وظیفه مهم و کاربردی دارد که فقط باید این دو وظیفه را به درستی انجام دهد. یکی طراحی و دیگری تدارکات آن (تامین و خرید تجهیزات) می باشد. این قرارداد برخلاف قراداد EPC می باشد. زیرا در قراداد EPC، ساخت نیز یکی از وظایف پیمانکار محسوب می شود.
🔷 قرارداد پیمانکاری تدارکات و ساخت PC
قرارداد پیمانکاری تدارکات و ساخت PC دو وظیفه مهم را بر عهده پیمانکار می سپرد. این دو وظیفه مهم تدارکات و ساخت می باشد که پیمانکار باید حتما در کار خود آن ها را رعایت کند و طراحی از وظایف و تعهدات ذکر شده در قرارداد را شامل نمی شود و پیمانکار وظیفه ای در زمینه طراحی ندارد.
🔷 قرارداد پیمانکاری طراحی، تدارکات، ساخت و تامین مالی EPCF
قرارداد پیمانکاری طراحی، تدارکات، ساخت و تامین مالی EPCF، مشابه قرارداد EPC می باشد. با این تفاوت که در قرارداد پیمانکاری طراحی، تدارکات، ساخت و تامین مالی EPCF ، فایننس و تامین مالی از وظایف پیمانکار می باشد.
شرایط قرارداد پیمانکاری
یکی از نکات مهم این قرارداد که باید به آن حتما دقت کنید، شرایط قرارداد پیمانکاری است. این قرارداد برخلاف قرارداد های معمولی متفاوت می باشد. شرایط عمومی قرارداد های پیمانکاری که به شرایط عمومی پیمان نیز شناخته می شود و رعایت این شرایط جزو الزامات به شمار می آید. اما در شرایط خصوصی قرارداد های پیمانکاری، الزامی بر رعایت شرایط نمی باشد.
در این قسمت قرار است بیشتر شما را با این شرایط آشنا کنیم:
🔸شرایط عمومی پیمان
شرایط عمومی پیمان، شرایطی می باشد که از سمت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور صادر می شود و در دفترچه ای، این شرایط ذکر و قید شده است. تمام شرایط درج شده در قرارداد که در مورد نحوه تنظیم نمونه قرارداد پیمانکاری قسمت دولتی و عمومی می شود باید رعایت شود و جزو الزامات به شمار می آیند.
طرفین به هیچ وجه نمی توانند از این شرایط سرپیچی کنند و یا برخلاف آن عمل کنند. این شرایط شامل قهری(فورس ماژور) فسخ و معلق کردن قرارداد پیمانکاری می شود.
🔸شرایط خصوصی
شرایط خصوصی قراداد پیمانکاری نیز مانند شرایط عمومی می باشد. با این تفاوت که در شرایط خصوصی، شما می توانید شرایط مورد نظر خود را به بند های قرارداد اضافه کنید. البته این شرایط باید به طریقی قید و ذکر شوند که با شرایط عمومی پیمان به هیچ وجه تعارض و خلاف آن ها نباشند.
مزایا قرارداد پیمانکاری
✅ شفاف و واضح بودن و اطمینان از انجام وظایف و تعهدات از سوی کارفرما و پیمانکار
✅ کاهش هزینه
✅ تخصص و مهارت کافی پیمانکار در انجام کار
✅ تسریع اجرای پروژه
✅ تمرکز بر فعالیت های اصلی برای کارفرما
معایب قرارداد پیمانکاری
❌ احتمال افزایش هزینه در برون سپاری پروژه برای پیمانکار
❌ ریسک کیفیت
❌ وابستگی به پیمانکار
❌ بروز اختلاف و نزاع
❌ نیاز به پیگیری منظم پروژه
کاربرد قرارداد پیمانکاری
- پروژه های ساختمانی
ساخت ساختمان های مسکونی، تجاری، صنعتی و زیر ساخت ها مانند جاده ها، پل ها و سدها.
- پروژه های عمرانی
اجرای پروژه های عمرانی مانند خطوط لوله، شبکه های آب و فاضلاب و سیستم های حمل و نقل.
- پروژه های صنعتی
ساخت کارخانه ها، نصب تجهیزات صنعتی و راه اندازی خطوط تولید.
- پروژه های خدماتی
ارائه خدمات تخصصی مانند مشاوره، طراحی، نظارت و نگهداری.
- پروژه های فناوری اطلاعات
توسعه نرم افزار، طراحی وب سایت و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی.
نحوه تنظیم قرارداد پیمانکاری
اگر برای قرارداد پیمانکاری شرایطی وجود داشته باشد، کارفرما و پیمانکار باید ویژگی هایی که باید در قرارداد ذکر شوند را مکتوب کنند و تعهدی برای رعایت و اجرای این قرارداد انجام دهند. اما نحوه تنظیم این قرارداد به آسانی که فکر می کنید نیست. شما باید نکاتی را در این زمینه بدانید و براساس این نکات اقدام به تنظیم قرارداد پیمانکاری کنید:
1. در ابتدای این قرارداد، شما باید مشخصات شخصی و اقامتی کارفرما و پیمانکار را به صورت کاملا دقیق قید کنید تا در آینده در این قسمت به مشکلی بر نخورید. یکی از نکات مهم دیگر در قرارداد پیمانکاری که باید آن را لحاظ کرد، مشخص کردن موضوع قرارداد می باشد. شما باید موضوع قرارداد را براساس انواع قرارداد پیمانکاری که برای شما در قسمت قبل توضیح دادیم، کامل و واضح توضیح دهید. این توضیحات باید طوری کامل باشند که هیچ گونه ابهامی در آن دیده نشود.
2. شما در بند بعدی قرارداد باید مدت زمان قرارداد را لحاظ کنید. اگر موضوع قرارداد خیلی پیچیده و دارای ابهام باشد. شما مجبور هستید که مدت زمان قرارداد را برای پیمانکار بیشتر کنید تا پیمانکار بتواند براساس زمانی که دارد کار شما را به نحو احسن انجام دهد.
3. نکته دیگری که باید در قرارداد پیمانکاری به آن توجه کرد، مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت آن به پیمانکار می باشد. معمولا نحوه پرداخت وجه برای پیمانکار به صورت اقساطی معین می شود و کارفرما باید آخرین قسط را بعد از اتمام پروژه به پیمانکار پرداخت کند.
4. از آنجایی که گاهی مواقع کارفرما هیچ دانشی در زمینه موضوع قرارداد ندارد یا دانش کمی دارد، باید چند متخصص در زمینه موضوع قراداد را وارد این قراداد کند که بر روند اجرای پروژه توسط پیمانکار نظارت لازم را داشته باشند. همچنین در قرارداد باید به طور کامل لحاظ کنند که هر کدام از طرفین قرارداد چه وظایفی را در این پروژه بر عهده دارند.
5. آخرین نکته ای که باید در این قرارداد مورد توجه طرفین قرار بگیرد، نحوه حل اختلاف های احتمالی است که ممکن است که در قرارداد رخ دهند. معمولا اولین راه حل پیشنهاد شده، مراجعه به داوری می باشد که بتواند اختلاف و مشکل بین طرفین را به درستی حل کند. در آخر قرارداد باید متن قرارداد را به دقت مطالعه کنید و آخر برگه قرارداد را امضا بزنید.
6. شما باید به این نکته توجه کنید که در نحوه تنظیم این قرارداد قسمت اجرایی، باید شرایط عمومی پیمان که در قرارداد لحاظ شده، متن قرارداد و شرایط آن هیچ گونه تعارضی با شرایط اجباری نداشته باشد.
نمونه قرارداد پیمانکاری
این قرارداد فی مابین شركت ………………………. به مدیریت/نمایندگی ………………. به آدرس ………………………………………… تلفن ……… كه از اين پس پيمانكار ناميده می شود، از یک سو و شرکت…………………… به آدرس ……………………………………….. تلفن ……………. به نمایندگی آقای/خانم …………. كه از اين پس كارفرما ناميده می‌شود، از طرف ديگر منعقد می‌گردد.
ماده 1) موضوع و محل انجام قرارداد
………………………………………………………………………………………………………
ماده 2) مبلغ قرارداد
………………………………………………………………………………………………………
ماده 3) مدت زمان قرارداد
………………………………………………………………………………………………………
ماده 4) شرايط و نحوه پرداخت
الف- …………………… معادل ……. درصد هزینه قرارداد در هنگام بستن قرارداد (در ازای دريافت چک تضمين به ميزان ………………………… تومان)
ب- …………. درصد هزینه قرارداد پس از انجام 50% كار با تأیید کارفرما
ج- ………….. درصد هزینه قرارداد پس از اتمام كار با تأیید ……………………………….
د- ………….. درصد هزینه قرارداد پس از اتمام دوره گارانتی و رفع نقض های احتمالی (دوره گارانتی شامل يک سال می باشد)
ماده 5) اسناد و مدارک پیمان
این پیمان شامل مدارک زیر می شود:
الف) پیمان حاضر
ب) نقشه های کلی، تفضیلی و اجرایی شامل:
- نقشه های پلان موقعیت و طرح استقرار در ………………….. برگ.
- نقشه های معماری در …………………………………………………. برگ.
- نقشه های شرایط اجرایی در …………………………………….. برگ.
- نقشه های سازه در ……………………………………………………… برگ.
- نقشه های تأسیسات مکانیکی در ………………………………….. برگ.
- نقشه های تأسیسات برقی در ………………………………………… برگ.
- نقشه های محوطه سازی، حصار کشی و ……….. در ……….. برگ.
ج) مشخصات فنی عمومی انتشار شده از سمت سازمان مدیریت و برنامه ریزی
د) شرایط عمومی پیمان انتشار شده از سمت سازمان مدیریت و برنامه ریزی
هـ) فهرست کارها، سیاست نامه ها، موافقت نامه ها و هر سند دیگری که در مورد کار ، قیمت های جدید یا امور دیگر، در مدت زمان پیمان تنظیم گردد و به امضای طرفین برسد.
و) فهرست بهای واحد پایه کارهای ساختمانی, ضمیمه شده به پیمان ارسال ……………
تبصره: هرگاه بین مواد و شرایط بعضی از اسناد و مدارک بالا تناقضی وجود داشت، اولویت مدارک بر یک دیگر، طبق ترتیب ردیف های بالا است. در مواردی که تناقض به قیمت مرتبط باشد که براساس فهرست بهای ضمیمه شده به پیمان انجام می شوند، فهرست بها در اولویت بالا و اول قرار دارد.
ماده 6) نظارت توسط کارفرما
نظارت بر اجرای تعهداتی که توسط پیمانکار بر اساس ویژگی های این پیمان پیوست آن تقبل نموده است، به عهده کارفرما و یا نماینده وی خواهد بود. پیمانکار موظف است کارها را براساس پیمان و دستورات کارفرما، یا نماینده او طبق مشخصات این پیمان، اجرا نماید.
ماده 7) تعهدات پيمانكار
– پيمانكار موظف است تمام منابع، مدارک و اطلاعاتی كه به ضرورت كار در اختيار دارد، محرمانه تلقی نموده و در حفظ و نگهداری آن كوشا بوده و از افشا و سوء استفاده از آن خودداری نمايد. خسارات و صدماتی كه بخاطر تخلف در اين پروژه به كارفرما وارد می‌شود بر عهده پيمانكار می باشد.
– پيمانكار موظف است در مدت زمان قرارداد از نيرو های مجرب و متخصص خود در جهت انجام موضوع قرارداد استفاده نمايد. به طوری كه اختلالی در روند كار به وجود نياید و كيفيت كار ارائه شده مطلوب بوده و از 5% ضریب خطا عبور ننماید.
–پيمانكار تعهد نموده بدون اجازه قبلی كارفرما، موضوع قرارداد را به طور كلی يا جزئی به اشخاص حقوقی ثالث واگذار ننمايد.
–مسئولیت کارکنان موضوع پیمان بر عهده پیمانکار می باشد و کلیه پرداخت های قانونی شامل حقوق و مزایا، بیمه تأمین اجتماعی و بیمه مسئولیت مدنی پیمانکار در قبال کارکنان در صورت بروز حوادث، بر عهده پیمانکار می باشد.
–پیمانکار موظف است در قبال حوادث نسبت به اخذ بیمه مسئولیت مدنی خود در ارتباط با کارکنان در هنگام پرداخت خسارات احتمالی حوادث اقدام نماید.
–پیمانکار موظف است بر نحوه انجام کار توسط کارکنان خود نظارت داشته و آموزش های ایمنی لازم را به آنان ارائه دهد.
–پیمانکار موظف است وسایل حفاظت فردی مناسب با نوع کار کارگران را در اختیار آنان قرار داده و کاربرد آن وسایل را به کارگران آموزش دهد.
–پیمانکار موظف است ماشین آلات و ابزار کار را مناسب با نوع کار و به صورت استاندارد در اختیار کارکنان خود قرار دهد و مسئولیت بروز هرگونه حادثه و اتفاق در صورت کار غیر ایمن کارکنان و پرسنل پیمانکار بر عهده پیمانکار می باشد.
ماده 8) تعهدات كارفرما
كارفرما حق جذب و استخدام نيرو های پيمانكار را به طور مستقل و بدون اطلاع و كسب اجازه كتبی از سمت وی تا ………….. سال پس از اتمام قرارداد حاضر، نداشته و در صورت تخلف موظف است به ازای هر نيرو، مبلغ ……………. تومان به عنوان هزینه های آموزش و… به پيمانكار بپردازد.
كارفرما متعهد است منابعی را كه در اختيار پيمانكار قرار می دهد هیچ گونه مغايرت با نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه نداشته و انجام خدمات موضوع اين قرارداد، هیچ گونه منع قانونی ندارد. در غير این صورت كليه عواقب بر عهده كارفرما بوده و پيمانكار هرگونه مسئوليتی را از خود نفی می نماید.
در صورت وجود چندین پیمانکار در محل پروژه، مسئولیت هماهنگی بین آنان برای پیشگیری از بروز حوادث به دلیل هم زمانی کار آنان بر عهده کارفرما می باشد.
ماده 9) تجهیز و برگزیدن کارگاه
هزینه های مربوط به تجهیز و برگزیدن کارگاه کلاً به عهده پیمانکار است. پیمانکار باید کارگاه را به نحوی مناسب آماده نماید که شروع و ادامه کار تا تحویل موقت، بدون وقفه و با کیفیت لازم انجام پذیرد. در انتهای کار، پیمانکار باید نسبت به تخریب و بیرون آوردن مواد به دست آمده از تخریب، اقدام نماید. مصالح بازیافتی به دست آمده از تخریب به پیمانکار تعلق می گیرد .
ماده 10) فسخ قرارداد
در صورت نداشتن رضايت از نحوه کار پيمانكار، كارفرما می تواند قرارداد را یک طرفه فسخ نمايد.
در موارد فورس ماژور مثل سیل، زلزله، جنگ و…، قرارداد حاضر قابل تاخیر انداختن می باشد.
در صورت اتمام و انجام كليه تعهدات پيمانكار، با تاييد كارفرما و توافق طرفين اتمام قرارداد حاضر اعلام و نسبت به تسویه حساب نهايی اقدام خواهد شد.
ماده 11) اختلافات احتمالی در قرارداد
اختلافات ناشی از اين قرارداد ابتدا از طريق سازش بين طرفين و در صورت عدم سازش، مراجعه به داوری و در صورت عدم انتخاب داور، داوری که به انتخاب طرفین می باشد در مراجع ذي صلاح حل و فصل خواهد شد.
اسامی داور یا داوران مرضی الطرفین:…………………………………………..
این قرارداد در …………… ماده و ………………….. نسخه آماده و به امضاء طرفين رسيده است و هر نسخه حكم يكسانی را شامل می شود.
مهر و امضاء پيمانكار
مهر و امضاء كارفرما
سخن پایانی
قرارداد پیمانکاری، سنگ بنای بسیاری از پروژه های ساختمانی، عمرانی و صنعتی هستند. این قرارداد ها، با تعریف دقیق حقوق و تکالیف طرفین، چارچوبی تعیین شده برای اجرای پروژه ها ایجاد می کنند و به این ترتیب، به مدیریت بهتر پروژه ها، کاهش ریسک ها و افزایش بهره وری کمک شایانی می کنند. شما باید در نحوه و تنظیم این قرارداد دقت لازم را داشته باشید و تمام جنبه های آن را در نظر بگیرید.
البته دقت کنید که کارفرما نقش مهمی در موفقیت یک پروژه دارد و همچنین پیمانکار، با تخصص و مهارت کافی در زمینه موضوع قرارداد می تواند موفقیت پروژه را تضمین کند. برای اطلاعات بیشتر در زمینه قرارداد پیمانکاری می توانید به خرد جمعی مراجعه کنید. خرد جمعی مکانی است که متخصصان و مشاوران خبره در آن حضور دارند و آماده هرگونه کمک به شما عزیزان می باشد. شما می توانید سوالات و ابهامات خود را در خرد جمعی رفع کنید.
قدرت گرفته از گروه کاروداتیس
دیدگاهتان را بنویسید