آشنایی با چک و انواع چک
یکی از مهم ترین و رایج ترین خدمات بانک‌ها، ارائه چک به مشتریان است که امروزه بیشتر در معاملات روزمره و تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. انواع مختلفی از چک وجود دارند که هر کدام ویژگی ها و کاربرد های خاص خود را دارند. چک‌های بانکی عادی، تضمینی، رمزدار، تایید شده، صیادی از انواع چک بانکی هستند. در ادامه به بررسی انواع چک، قوانین و تفاوت های آن ها می پردازیم:
قوانین انواع چک و جزئیاتی که همه باید بدانند:
- چک سند لازم الاجرا است: طبق قانون، دارنده چک می تواند در صورتی که صادر کننده، وجه را پرداخت نکند از طریق مراجع قضایی اقدام به شکایت و پیگیری کند.
- مسئولیت صادر کننده: صادر کننده چک مسئول پرداخت وجه است. در صورتی که به هر دلایلی نتواند آن را پرداخت کند موظف به پرداخت خسارت ناشی از تاخیر می باشد.
- مهلت قانونی برای وصول چک: دارنده چک باید ظرف مدت مشخصی که در قوانین مشخص شده برای وصول چک اقدام کند. وگرنه حق پیگیری را از دست می دهد.
- چک بلامحل: چکی که به دلیل کافی نبودن موجودی پرداخت نشود چک بلامحل گفته می شود. صادر کننده این نوع چک علاوه بر مسئولیت کیفری، باید خسارت وارده را نیز پرداخت کند.
- جعل و تزویر چک: جعل و تزویر جرم محسوب می شود و کسی که مرتکب آن شود، علاوه بر مجازات کیفری باید خسارت وارده را جبران کند.
انواع چک
- چک عادی
- چک تایید شده
- چک تضمین شده یا بانکی
- چک رمز دار
- چک مسافرتی
- چک سفید امضا
- چک مدت دار
- چک صیادی
چک عادی
یکی از اولین و رایج ترین انواع چک، چک عادی است که در معاملات روزمره مورد استفاده قرار می گیرد. یعنی اگرشما در بانک حساب جاری داشته باشید. میتوانید از بانک، چک عادی گرفته و از آن در معامله ها استفاده کنید. به زبان ساده تر شما به یک نفر چک عادی می‌دهید و فرد می تواند مبلغ مشخصی را از حساب شما برداشت کند.
ویژگی های چک عادی
- سادگی و رایج بودن: به دلیل سادگی و فراگیر بودن در بین عموم مردم، در اکثر معاملات مورد استفاده قرار می گیرد.
- اعتبار مشروط به موجودی حساب: اعتبار این نوع چک به موجودی حساب صادر کننده بستگی دارد. اگر در حساب وی به اندازه مبلغ چک موجودی نباشد، بانک از پرداخت آن خودداری می کند و به عبارتی چک شما برگشت می خورد.
- عدم ضمانت بانک: بانک هیچگونه ضمانتی برای پرداخت این نوع چک نمی دهد.
- انتقال پذیری: این چک قابل انتقال است. یعنی صادر کننده می تواند این چک را به فرد دیگری انتقال دهد.
مزایای چک عادی
- سادگی و سرعت
- پذیرا بودن در اکثر فروشگاه ها و مراکز تجاری
- عدم نیاز به همراه داشتن وجه نقد
- امکان انصراف از پرداخت
معایب چک عادی
- احتمال برگشت چک
- امکان جعل و کلاهبرداری
- کاهش امنیت
- هزینه های بانکی
چک تایید شده
برخلاف چک های عادی، این چک از اعتبار پرداختی بالاتری برخوردار و در آن بانک صادر کننده، پرداخت وجه چک را تضمین و تایید می کند. به عبارتی، بانک با تایید این چک، به گیرنده آن اطمینان می دهد که وجه چک قطعا پرداخت خواهد شد. حتی اگر در حساب صادر کننده موجودی کافی نباشد.
ویژگی های چک تایید شده
- تضمین پرداخت: گیرنده چک با اطمینان خاطر، می تواند چک را به عنوان ابزاری قابل اعتماد حساب کند.
- مسدود شدن وجه در حساب: بانک مبلغ تعیین شده را از حساب صادر کننده مسدود می کند که نتواند از آن مبلغ استفاده کند.
- اعتبار بالا: به دلیل تضمینی که بانک به گیرنده این نوع چک می دهد از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است و در بسیاری از معاملات مهم مورد استفاده قرار می گیرد.
- هزینه صدور: بانک یک هزینه ای از صادر کننده دریافت می کند.
مزایای چک تایید شده
- کاهش ریسک برگشت خوردن
- افزایش اطمینان طرفین معامله
- کاهش هزینه های ناشی از برگشت چک
- افزایش اعتبار صادر کننده چک
معایب چک تایید شده
- مراحل اداری بیشتر
- هزینه زیاد
- عدم امکان صدور آنی
چه زمانی از چک تایید شده استفاده می شود؟
- معاملات مهم
- خرید های بزرگ
- ضمانت قراردادها
چک تضمین شده
یکی دیگر از انواع چک بانکی که بانک به طور کامل پرداخت وجه چک را تضمین می کند چک تضمین شده می باشد. به عبارتی، وقتی شما یک چک تضمینی دریافت می کنید، مطمئن هستید که بانک، مبلغ چک را بر عهده گرفته و در صورت هرگونه مشکل، می توانید وجه چک را از بانک دریافت کنید.
ویژگی های چک تضمین شده
- تضمین پرداخت: اگر در حساب صادر کننده موجودی کافی نباشد بانک موظف به پرداخت وجه چک است.
- مسدود شدن وجه: بانک، مبلغ حساب وجه را از حساب صادر کننده مسدود می کند و از برگشت خوردن چک جلوگیری می کند.
- اعتبار بالا: به دلیل تضمینی که بانک به گیرنده این نوع چک می دهد از اعتبار بالایی برخوردار است.
- صدور توسط بانک: شما به عنوان مشتری می توانید از بانک درخواست صدور آن را بدهید.
مزایای چک تضمین شده
- تضمین پرداخت
- افزایش اعتماد طرفین معامله
- کاهش ریسک برگشت چک
- افزایش اعتبار صادر کننده چک
معایب چک تضمین شده
- هزینه زیاد
- نیاز به موجودی کافی در حساب
- عدم امکان صدور آنی
تفاوت چک تایید شده با چک تضمین شده
- تضمین پرداخت: در هر دو بانک پرداخت را تضمین می کند.
- مسدود شدن وجه: بله
- اعتبار: بسیار بالا
- هزینه: معمولا هزینه دارد
چک رمز دار
از انواع چک که دارای امنیت بالایی است میتوان چک رمز دار را نام برد. این چک، علاوه بر امضای صادرکننده، دارای یک رمز مشخص نیز است. این رمز معمولا توسط بانک صادر و هنگام وصول چک، علاوه بر امضا، ارائه رمز نیز الزامی است. برای افزایش امنیت چک و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای چک رمز دار
- امنیت بالا
- کاهش برگشت چک
- کنترل بیشتر بر روی پرداخت ها
- مناسب برای معاملات مهم
معایب چک رمز دار
- مراحل اداری زیاد
- هزینه زیاد
- احتمال فراموشی رمز
چک مسافرتی
این نوع چک برای تسهیل حمل پول در سفر طراحی شده است؛ و معمولا به عنوان تراول چک، شناخته می شود. این چک توسط بانک صادر می شوند و وجه آن ها در هر یک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن قابل پرداخت است.
ویژگی های چک مسافرتی
- امنیت بالا
- قابلیت پرداخت در شعب مختلف
- مبلغ مشخص
- نیاز به امضای دوگانه
مزایا چک مسافرتی
- امنیت بالا
- حمل راحت پول
- امکان دریافت وجه به ارز های مختلف
معایب چک مسافرتی
- هزینه بالا
- مراحل اداری طولانی
- خطر جعل
چک سفید امضا
یکی از خطرناک ترین انواع چک که باید در صدور آن خیلی مراقب باشید چک سفید امضا است. همانطور که از اسمش مشخص است؛ این چک باید توسط صادرکننده امضا شده باشد، اما نام دارنده، تاریخ چک و سایر موارد، در آن قید نشده است. به عبارتی، این چک یک برگه سفید امضا شده است که هر کسی می تواند با پر کردن اطلاعات مورد نظر، آن را نقد کند.
مزایا چک سفید
- سرعت عمل بالا
- انعطاف پذیری
معایب چک سفید
- خطر کلاهبرداری بسیارربالا
- عدم امنیت
- پیگرد قانونی
- عدم اعتبار قانونی
- خسارت مالی سنگین
خطرات چک سفید امضا
- سوء استفاده آسان
- مسئولیت سنگین برای صادر کننده
- عدم امکان پیگیری
نکات مهم در خصوص چک سفید امضا
- هرگز چک سفید امضا صادر نکنید
- اگر چکی به شما داده شد که مبلغ ان کمشخص نیست، از دریبافت آن خودداری کنید و یا حتما شرایطی را برای آن در نظر بگیرید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل در ارتباط با چک سفید امضا، بهتر است از یک وکیل متخصص کمک بگیرید.
چک مدت دار
یک نوع از انواع چک که دارنده آن چک نمی تواند بلافاصله پس از دریافت چک، وجه آن را دریافت کند و باید تا تاریخ مشخص شده صبر کند چک مدت دار است. یعنی تاریخ صدور و سررسید آن متفاوت است.
مزایا چک مدت دار
- برنامه ریزی مالی
- کنترل هزینه ها
- امنیت بیشتر
معایب چک مدت دار
- انعطاف پذیری کمتر
- خطر فراموشی
- پیگرد حقوقی پیچیده
- کاهش نقدینگی
چک صیادی
یکی از انواع چک که برای افزایش امنیت معاملات و کاهش میزان چک های برگشتی، توسط بانک مرکزی ایران معرفی شده است چک صیادی می باشد. این نوع چک اعتبار تضمینی بالایی دارد.
ویژگی های چک صیادی
- شماره سریال منحصر به فرد
- ثبت اجباری در سامانه صیاد
- امکان استعلام وضعیت چک
- کاهش چک های برگشتی
- افزایش امنیت
مزایا چک صیادی
- افزایش امنیت
- کاهش برگشت چک
- افزایش شفافیت
- راحتی در پیگیری چک های برگشتی
- کاهش هزینه های بانکی
معایب چک صیادی
- بروز مشکلات فنی
- نیاز به آموزش
- وابستگی به سامانه
- تغییرات در رویه های بانکی
ارکان چک
- سربرگ بانک
- محل صدور چک
- تاریخ صدور چک
- نام بانک محال علیه
- نام شعبه بانک محال علیه
- شماره حساب جاری دارنده حساب
- نام و نام خانوادگی دارنده حساب جاری
- مبلغ چک به حروف و ارقام
- نام و نام خانوادگی یا ناام تجاری گیرنده
- امضای صادر کننده
- مهر بانک
- تمبر مالیاتی
نکات مهم درباره ارکان چک
- کامل بودن اطلاعات
- تطابق اطلاعات
- اهمیت امضا
- نقش تمبر مالیاتی
برای دریافت چک ابتدا باید اطلاعات خود را در این زمینه بیشتر کنید و از مزایا و معایب آن مطلع باشید. برای اطلاعات بیشتر درمورد انواع چک، ارکان و طریقه افتتاحیه آن می توانید از متخصصان خبره ما کمک بگیرید. کافی است بر روی خرد جمعی کلیک کنید تا مشاوران ما در کوتاه ترین زمان شما را راهنمایی کنند.
قدرت گرفته از گروه کاروداتیس
دیدگاهتان را بنویسید