قرارداد سرمایه گذاری مشترک، که به اسم های قرارداد مشارکت مدنی، قرارداد مشارکت انتفاعی و قرارداد جوینت ونچر نیز شناخته می شود، یکی از انواع قرارداد سرمایه‌گذاری است که بین دو یا چند شخص یا شرکت، برای همکاری و دستیابی به اهداف تجاری، مالی و یا فنی بسته می شود.
برای مثال فرقی نمی کند که شما تصمیم به ساخت یک آپارتمان داشته باشید یا مجوز تاسیس یک مهدکودک را گرفته باشید؛ اگر شما به تنهایی قادر به انجام آن پروژه نیستید و نیاز دارید که افراد دیگری نیز در تأمین مالی یا انجام بخشی از کار و پروژه با شما همکاری کنند؛ باید اطلاعات و آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهید تا بتوانید با مشارکت و همکاری دیگران، ایده خود را پیاده و عملی کنید و در پروژه خود به موفقیت لازم برسید.
در این مقاله، سعی کردیم قرارداد سرمایه گذاری مشترک را به طور کامل برای شما شرح دهیم.
تعریف قرارداد سرمایه گذاری مشترک
قرارداد سرمایه گذاری مشترک یا جوینت ونچر (Joint Venture) نوعی توافق نامه تجاری بین دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی است که هر یک از طرفین، تعهد انجام عملی را در یک پروژه بر عهده می گیرند و دانش خود را برای رسیدن به یک هدف مشترک تجاری گرد هم می آورند و از منافع و مزایای این پروژه به طور مشترک بهره مند می شوند.
به عبارت ساده تر، این قرارداد نوعی مشارکت است که در آن همه طرف در سود و زیان ناشی از سرمایه گذاری سهیم هستند. اما لازم به ذکر است که بدانید، هیچ یک از طرفین قرارداد مالک قطعی پروژه یا شرکت محسوب نمی شوند.
سه گام مهم تا امضای قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک
1. ابتدا باید مشخص کنید که برای انجام فعالیت تجاری خود به کدام سرمایه گذاری مشترک نیاز دارید. دارای سرمایه نقدی کمی می باشید؟ آیا به مهارت یا فناوری خاصی برای انجام این پروژه یا شرکت خود نیاز دارید؟ آیا محصولی تولید کرده اید که برای بازاریابی و فروش آن به کمک نیاز دارید؟ برای تکمیل و تحقق ایده خود و رسیدن به سود دهی، مشخص کنید در چه بخشی و به چه میزانی سرمایه نیاز دارید.
2. وقتی از هدف و نیاز خود مطمئن شدید و آن را به طور واضح و کامل برای خود روشن کردید، آنگاه باید برای انتخاب شرکای مناسب برای رسیدن به اهداف خود اقدامات لازم را انجام دهید. اگر فرد مناسبی برای شراکت با خود یافتید، قبل از دادن هرگونه پیشنهادی به او، بهتر است مفاد قرارداد سرمایه گذاری مشترک را به طور کامل مورد بررسی و مطالعه قرار دهید و در جلسه ای با شریک خود در چارچوب قرارداد مذاکره را انجام دهید.
3. پس از توافق رسیدن با شرکا، نمونه قرارداد سرمایه گذاری مشترک را تکمیل و کامل کرده و به امضای طرفین برسانید.
مفاد قرارداد سرمایه گذاری مشترک
مفاد قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک
مشخصات اعضا و طرفین قرارداد
اطلاعات هویتی کامل طرفین قرارداد، شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس اشخاص حقیقی و یا نام شرکت ها با شماره ثبت آنها در ابتدای قرارداد درج شود.
مثال: این قرارداد بین شرکت/آقا یا خانم …. به شماره ثبت/کدملی…. به آدرس…. و شرکت/آقا یا خانم …. به شماره ثبت/ کدملی….. و آدرس ….. و نیز آقا/خانم …… فرزند ….. به شماره شناسنامه ….. به آدرس ….. منعقد می شود.
تعاریف قرارداد
در این بخش، اصطلاحات و مفاهیم کلیدی به کار رفته در قرارداد سرمایه گذاری مشترک تشریح می شود.
مثال: منظور از شخص، شخص ثالث، پروژه، فناوری، R&D و غیره چیست.
اهداف قرارداد
هدف از بستن قرارداد سرمایه گذاری مشترک را به طور واضح مشخص کنید.
مثال: هدف از بستن این قرارداد انجام پروژه ……. یا تحقیق و توسعه درباره …… یا بازاریابی و فروش محصول ….. است.
مشخص کردن ساختار قرارداد
در قرارداد سرمایه گذاری مشترک، باید ساختار قرارداد خود را به طور کامل و واضح مشخص کنید. اگر شما دارای پروژه بزرگ و طولانی مدت هستید، شاید بهتر است یک شرکت جدیدی تاسیس کنید. در غیر این صورت یک توافق نامه همکاری مشترک بسنده خواهد بود.
تعریف مدیریت قرارداد
به‌طور مستقیم و صریح باید مشخص کنید مدیریت انجام قرارداد با چه فردی است. مدیر پروژه می تواند فردی خارج از قرارداد باشد یا مدیریت را یکی از طرفین می تواند بر عهده بگیرد. نکته ای که اینجا حائز اهمیت است، مشخص کردن ساختار مدیریت، مراحل تعیین و انتخاب مدیر، مسئولیت ها و چارچوب وظایف و نحوه ی تشکیل جلسه و تعداد جلسات می باشد که از نکات مهم ویژگی های قرارداد سرمایه گذاری مشترک است.
ذکر مسائل مالی مربوط به سرمایه گذاری مشترک
به طور واضح باید مشخص کنید که هر یک از طرفین چه مقدار سرمایه نقد یا غیرنقدی وارد پروژه کنند. همچنین نحوه و زمان تقسیم سود و زیان نیز باید تعیین و قید شود.
مشخص کردن مسائل مربوط به نیروی اجرایی
تکلیف و مسئولیت های هر یک از طرفین قرارداد را به طور دقیق مشخص کنید.
توافق درباره اختلافات خود با شرکا
اگر در موضوعی با شریک خود، اختلاف نظری دارید، در قرارداد باید این اختلاف را حل کنید. همچنین در صورت بروز اختلاف و نزاع می توان به داور خاصی مراجعه کنید.
مشخص کردن مدت زمان قرارداد و تاریخ پایان مشارکت
معمولا در بیشتر قرارداد ها، سرمایه‌گذاری مشترک قراردادی موقتی می باشد، بنابراین تاریخی را تعیین و در قرارداد ذکر کنید که این قرارداد تا چه مدت زمانی طول می کشد و تاریخ اتمام و تکمیل این پروژه و قرارداد چه زمانی می باشد. این موضوع باعث می شود که در آینده، از بروز اختلاف میان شما و شریکتان جلوگیری شود.
مثال: در قرارداد سرمایه گذاری مشترک برای ساخت آپارتمان، حتما ذکر کنید که این پروژه زمانی به اتمام می رسد که ساختمان تکمیل و تمامی واحد های آن فروخته شود. نحوه تشخیص پایان پروژه را نیز به طور روشن مشخص کنید.
مستند قانونی
مستند قانونی قرارداد سرمایه گذاری مشترک را ماده دهم قانون مدنی قرار دهید.
امضای قرارداد
پس از توافق بر سر موضوعات مهم، قرارداد را امضا کنید و سپس نسخه ای از قرارداد نهایی را به هر یک از طرفین باید تحویل داد.
انواع قرارداد سرمایه گذاری مشرک
انواع قرارداد سرمایه گذاری مشترک
پروژه مشترک
رایج ترین نوع قرارداد جوینت ونچر، پروژه مشترک است که برای اهدافی مانند ساخت یک ایستگاه عوارضی یا یک مجتمع اداری و غیره می تواند ایجاد شود. مزیت مهم و کلیدی در این پروژه، این است که هدف تعیین شده و محدود به تکمیل یک پروژه واحد بر مبنای توافق قرارداد جوینت ونچر می باشد. پس از اتمام و تکمیل پروژه، سرمایه گذاری مشترک به پایان می رسد.
سرمایه گذاری مشترک عملکردی
در این سرمایه گذاری دو شرکت به دلیل این که هر یک از طرفین در یک یا چند کار تجاری تخصص و مهارت خاصی دارند، گرد هم می آیند و با هدف همکاری در بازار تجاری و بهره مندی از همکاری موثر و وسیع آن ها صورت می پذیرد.
به عنوان مثال، اگر شرکتی دارای ناوگان حمل و نقل باشد، در حالی که فرد دیگر انبار ذخیره سازی اضافی داشته باشد، هر دو طرف می توانند در مدیریت فضای موجود به یکدیگر کمک کنند و در هزینه های یکدیگر برای داشتن ناوگان یا فضا های ذخیره سازی جداگانه صرفه جویی کرده و در زمان خالی بودن از آنها استفاده کنند.
سرمایه گذاری مشترک عمودی
در M&A عمودی، سرمایه گذاری مشترک بین دو واحد تجاری در یک زنجیره تامین صورت می گیرد، این مورد زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از واحد ها نوع خاصی از کالا را تولید کند، که برای آن نیاز به مواد خام با ماهیت تخصصی داشته باشد. به این دلیل می تواند با تامین کننده برای توسعه و حفظ ظرفیت تولیدی سرمایه گذاری کند و از قطعیت و مطمئن نبودن ناشی از در دسترس نبودن مواد اولیه و ورودی جلوگیری کند.
سرمایه گذاری مشترک افقی
مانند سرمایه گذاری مشترک عمودی، این نوع از سرمایه گذاری مشترک بین دو نهاد تجاری صورت می گیرد که کالاها یا خدمات متشابهی را تولید می کنند. مزیت این کار این است که یکی از شرکت ها وارد بازار جدیدی مانند یک منطقه جغرافیایی می تواند شود. شریک داخلی از امکانات کشور میزبان برخوردار است.
در حالی که با همکاری شریک توانمند خارجی می تواند با افزایش قابل توجه تولید، به صرفه جویی های اقتصادی دست پیدا کنند. علاوه بر این، در برخی اوقات، قوانین کشور میزبان مشارکت شرکت های داخلی را اجباری می کند. بنابراین قرارداد سرمایه گذاری مشترک یکی از بهترین روش های ممکن برای ورود به چنین بازارهایی می باشد.
مهم ترین عناصر قرارداد سرمایه گذاری مشارکت
توافق مشترک برای اهداف
جمع بندی از آورده های ارائه شده توسط طرفین اعم از نقدی یا غیر نقدی و همچنین ارزش آن آورده ها
وظایف طرفین در پروژه، مانند مشارکت های فنی یا تعهدات مالی
دستور العمل نحوه ملاقات طرفین برای به هنگام بودن در مورد پیشرفت پروژه
مدت زمان اعتبار قرارداد سرمایه گذاری مشارکت
دستور العمل های لازم برای نحوه فسخ قرارداد در صورت عدم موفقیت
دستور العمل های تعیین شده برای مدیریت امور روزانه پروژه
آیا سود بر اساس میزان آورده طرفین خواهد بود یا فرمولی خاص
شرایط خاص برای جزئیات پروژه، مانند قرارداد های محرمانگی
ارزش گذاری حقوق فکری
قابلیت انتقال سهم – حق واگذاری موسسین به سایر اعضای شرکت / غیر شرکت
درخواست انحلال – شرایط، اطلاع رسانی به اعضا
حق اولویت – حقوق خرید و پیشنهاد متقابل توسط موسس
نکته: تعیین موضوع قرارداد جوینت ونچر یک امر حقوقی کاملا پیچیده، وسیع و پر چالش است. زیرا قوانین کشور ها، در خصوص قابل اجرا بودن قرارداد های مدیران یا شرکا نسبت به خودشان یا نسبت به اشخاص ثالث متفاوت و متنوع می باشد.
انحلال قرارداد سرمایه گذاری مشارکت
قرارداد جوینت ونچر به علت دلایل متفاوتی پایان می یابد. که در این قسمت، به این دلایل خواهیم پرداخت:
- با انقضای دوره زمانی از قبل مشخص شده
- با فوت یا انحلال یکی از طرفین
- با حکم دادگاه
- با انجام موضوع قرارداد
خطرات قرارداد سرمایه گذاری مشارکت
برخی از خطرات رایجی که جوینت ونچر ها درگیر آن می باشند در زیر برای شما آورده ایم:
- واضح نبودن تعهدات و مسئولیت های هر یک از شرکا
- اختلافات مکرر در سبک های مدیریتی بین شرکا
- عدم تناسب سرمایه و منابع سرمایه گذاری شده توسط شرکا
- روش های نادرست برای رفع اختلافات
نکته: قرارداد هایی که به طور صحیح و درست تنظیم نشده باشند، دارای بند های زیادی می باشند که از نظر قانونی اشتباه و مغایرت دارند. این اشتباهات، در آینده باعث اختلاف در طرفین می شوند. بنابراین نقش مشاور قرارداد جوینت ونچر در این وضعیت جزو الزامات محسوب می شود.
نمونه قرارداد سرمایه گذاری مشترک
نمونه قرارداد سرمایه گذاری مشارکت
در قسمت اول قرارداد می توانید طرفین را ذکر کنید به شکل زیر:
ماده 1- طرفین قرارداد
الف: آقای…………… فرزند……………. به شماره ملی ………….. صادره از………. به آدرس…….
ب: آقای…………… فرزند……………. به شماره ملی ………….. صادره از………. به آدرس…….
ماده 2- سرمایه طرفین / آورده طرفین
الف: آورده آقای ……….. عبارت است از مالکیت یک ساختمان به آدرس ……….. با تجهیزات………که تمام وسایل و تجهیزات به صورت امانت به طرف قرارداد سپرده شده است.
ب: آورده آقای ……….. عبارت است از تخصص و نیروی کاری که از ساعت …. الی ….. در ایام هفته به جز تعطیلات.
ماده 3- موضوع قرارداد
موضوع قرارداد عبارت است از مشارکت طرفین جهت ساخت/ راه اندازی/ کسب و کار/…… می باشد.
ماده 4- مکان اجرای قرارداد
مکان قرارداد در تهران/ شیراز/ اصفهان/…….. است.
به نشانی خیابان…………… (محل شرکت)
ماده 5- مدت قرارداد
عبارت است از تاریخ ……… تا ………. که در صورت رضایت طرفین قابل تمدید است.
ماده 6- میزان سود هر شریک
سهم و سود آقای……… از فروش اجناس عبارت است از 60% درصد از خالص فروش کل پس از کسر هزینه ها
سهم و سود آقایان ……… پس از کسر و احتساب اجاره، هزینه برق، گاز، و هزینه های احتمالی 40% درصد می باشد .
تبصره 1تا 4: ……………………………………………….
ماده 7- فسخ قرار قرارداد
این قرارداد تا زمان تعیین شده اعتبار دارد و طرفین حق فسخ آن را ندارند. مگر در صورت تحقق هر یک از بند های ذیل که از تاریخ تحقق حق فسخ این حق ظرف ۱۵ روز قابل اعمال می باشد .
۱…..……………….
۲……………………
۳………..………………
ماده ۸- تضامین قراردادی
تضمين حسن انجام کار و شرایط آن
۱………
۲………
تضمين پیش پرداخت و شرایط استهلاک و استرداد آن
۱…………
۲………..
ماده ۹- سایر شرایط این قرارداد
الف: کلیه تجهیزات شرکت تا اتمام قرارداد مشارکت به نحو امانت به آقای ….. شمرده شده و ایشان متعهد به محافظت از آن می باشند و در پایان مدت قرارداد باید صحیح و سالم آن را مسترد نمایند و از ایشان تحویل گرفته خواهد شد.
ب:…………..
ج:…………..
د:…………..
کلام آخر
قرارداد سرمایه گذاری مشارکت، یکی از ابزار های قدرتمند و پرکاربرد در دنیای کسب و کار است که به دو یا چند طرف امکان می دهد تا منابع مالی، دانش، مهارت و تخصص خود را با هم ترکیب کرده و به اهداف مشترک تجاری دست یابند. این قرارداد ها، با ایجاد یک ساختار حقوقی مشخص، روابط بین شرکا را تعریف کرده و منافع و مسئولیت های هر یک را تعیین می کند.
در این مقاله، به طور کامل موضوع قرارداد سرمایه گذاری مشارکت را شرح داده ایم. اگر سوالی در این زمینه دارید، می توانید به خرد جمعی مراجعه کنید. در خرد جمعی متخصصان و مشاوران خبره ای وجود دارند که می توانند به شما در زمینه های امور بانکی، تجارت و بازرگانی و دیگر زمینه ها مشاوره و راهنمایی دهند.
قدرت گرفته از گروه کاروداتیس
دیدگاهتان را بنویسید